Het is niet eens zo heel lang geleden, zo'n 30 jaar, eind vorige eeuw, dat ik als redactiesecretaris van een letterkundig tijdschrift naar een uitgeverij/drukkerij ging met een bundeltje kopij. Handmatig had ik correcties aangebracht in de te verschijnen artikelen. Een corrector van de uitgeverij voerde de correcties vervolgens in op een te drukken tekst. Voordat dit proces in gang werd gezet, was ik wekelijks op de fiets naar een postbus gegaan teneinde de binnengekomen stukken op te halen. De scribenten ontvingen een standaardbriefje, er werd vergaderd, en de auteurs van de stukken die erdoorheen kwamen ontvingen bericht. Ik had een postzegelkistje, met een administratie die ik bijhield vanwege de onkostenvergoeding.
Hoe anders de tijden nu...er is veel aan romantiek verloren gegaan.
Nog verder terug, in het Antwerpse museum Plantin-Moretus, stapt men letterlijk terug in de boekdrukkerij van de zestiende eeuw. Het heeft iets overweldigends, dit woonhuis en atelier van deze uitgeversfamilie. Zonder moeite fantaseer je in de zalen voor correctoren, voor de letterzetters en voor de drukpersen een en al lawaai en bedrijvigheid.
Christoffel Plantin, 1520-1589, (Plantijn in de Nederlanden), stichtte in de zestiende eeuw een groot, welvarend en internationaal belangrijk uitgevershuis. Na zijn overlijden werd de uitgeverij overgenomen door zijn schoonzoon Moretus. De familie leefde in grote welstand, wat ook is te proeven in het imposante woonhuis. Een boek drukken, ja dat was wel iets in die tijden...
Het gebouw Plantin-Moretus staat op de werelderfgoedlijst van Unesco. Uniek voor Europa is dat een uitgeverij zoals die werd gevoerd in de zestiende eeuw hier nog volledig in tact is.
In de binnentuin...
Plantijn breidde zijn werkzaamheden in 1582 ook uit naar Leiden, waar hij een korte periode een uitgeverij in het centrum vestigde, dit ook weer in een groot, imposant pand in de Breestraat. Voor de nog jonge universiteit werd hij de huisuitgeverij, dit vooral omdat bij zijn uitgeverij de kennis van vele talen, waaronder Hebreeuws en Arabisch, aanwezig was. Helaas bestaat het oorspronkelijke pand niet meer. Op de plek waar het zich bevond, kan men nu sociëteit Minerva vinden. Er is wel een plaquette aangebracht in de Vrouwensteeg, waar een ingang was.
.jpg)
Muurgedicht dat aan Plantijn herinnert in Leiden, Hooigracht
De wereld van Plantin Moretus is fascinerend... boeken hebben sindsdien de wereld veroverd, maar nog meer de geschiedenis van de boekdrukkunst...die altijd ook emancipatie heeft betekend... Plantin werd immers de grondlegger van het drukken in grotere oplagen...
Christoffel Plantin door Peter Paul Rubens (bron: Wikipedia)