Instagram avant la lettre: de albums van Elisabeth van Oostenrijk


Sisi te paard omstreeks 1865 - ze werd dertig en begon haar gezicht te verbergen. Foto: museum Ludwig, Keulen

Tot 19 september dit jaar was er in museum Ludwig in Keulen een vitrine expositie te bewonderen over de zogenoemde 'schoonheidsalbums' van Keizerin Elisabeth van Oostenrijk, bekend als 'Sisi' - 1837-1898. Door de films en vele boeken over haar leven is ze onsterfelijk geworden. Het verhaal is bekend. Haar moeder, een zuster van Keizerin Sophie van Oostenrijk, koppelde aanvankelijk haar dochter Hélène aan haar volle neef Franz Joseph. Als meisje van nog geen zestien mocht Sisi mee naar een feest aan het keizerlijke hof. Het lag in de bedoeling dat Franz Joseph zich na het feest met Hélène zou verloven. Sisi trok echter de meeste aandacht. Het paar trouwde in 1854, Sisi was nog geen zeventien. 


Sisi als meisje - een puber nog - in een oosterse kaftan. Haar gezicht is nog vol, ze poseert nog echt. Uit de expositie blijkt dat ze zich in hoge mate met schoonheid en vooral met schoonheidsidealen bezighield. Ze verzamelde plaatjes, veelal foto's, van vrouwen die doorgingen voor erg mooi, of van vrouwen in posities die ze mooi vond. Wat nu op Instagram verschijnt, verzamelde zij in albums. 


Uit de fotoverzameling van Sisi

In die tijd werd jonge meisjes voorgehouden dat schoonheid hun kapitaal was. Hun hele opvoeding en scholing waren gericht op het verwerven van een huwelijkspartner. Meisjes uit de gegoede kringen kregen wat taalonderwijs, ze leerden musiceren; het lezen van romans werd ontraden, daar haalden meisjes maar gekke dingen van in hun hoofd. Het is niet vreemd dat opgroeiende jonge meisjes 'mooi zijn' daardoor belangrijk vonden. Het vormde de kern en spil van hun hele handelen. Sisi werd opgevoed voor het huwelijk, ze wist niet beter. De albums van Sisi zijn desondanks onthullend, want hieruit blijkt dat ze door haar huwelijk met haar neef Franz Joseph volledig gehoorzaamde aan de verwachtingen waarmee ze was opgevoed. 

Verlies van schoonheid werd voor haar een obsessie. Ze ontwikkelde anorexia. Liet een turnzaal inrichten en hield er merkwaardige diëten op na. Vanaf 1875, toen ze achtendertig jaar oud zou worden, mocht niemand haar meer fotograferen. In de jaren daarvoor verborg ze haar gezicht achter een waaier. En zo kon het dat ze de geschiedenis inging als de "Keizerin van de eeuwige jeugd"...Beroemd geworden bij het brede publiek door de Sisi-films...

Sisi nog als jonge vrouw - foto: Museum Ludwig




Als ze dit schrijft is ze vijfentwintig 







Meer info op de site van Museum Ludwig