En plein air: Pieter de Zwart - 1880-1967

(foto: coll. fam. MdB)


Twee jaar geleden berichtte ik over de grote overzichtsexpositie in het Haagse Gemeentemuseum van de Haagse school: Rumoer in de stad. Ik was verrast door de grote plaats die was ingeruimd voor Willem de Zwart, (1862-1931), en wijdde er een stukje aan: hij was mijn over-oudoom - broer van mijn overgrootmoeder. Dit net als Pieter de Zwart, die in de sporen trad van zijn oudere broer Willem en ook kunstschilder werd. Het waren grote gezinnen in de 19e eeuw, met z.g. 'voorkinderen' en nakomertjes, vandaar - vermoedelijk - het aanzienlijke leeftijdsverschil tussen de twee van 18 jaar...

Op de foto uit het familiearchief zien we hier Pieter op Landgoed Ockenburgh omringd door zijn vier nichtjes: als ik mij niet vergis zijn het v.l.n.r. Gonda, Mien, Rika en Lieuwtje, vernoemd naar een tante in Friesland. Zij zou mijn oma worden. Het was zo te zien een familie-picknick, waarbij de schilderkist tevoorschijn kwam. Op de achterkant van de foto staat: 'Pieter en Rika, Ockenburgh' en die duiding is niet heel verwonderlijk, want Pieter zou met zijn nichtje trouwen...Hoe dat viel in de familie is mij niet bekend. Ze was in ieder geval een schoonheid...en het gegeven dat hij een artistiek beroep had zal tot enige romantiek hebben bijgedragen...

Rika in 1911 - ongeveer 20 jaar oud (foto coll. fam. MdB)


Er was ook een theeschenkerij bij landgoed Ockenburgh...


Pieter de Zwart was in Den Haag geen onbekende....hij exposeerde twee keer in de Haagse Kunstkring en verkocht redelijk, hoewel hij zijn oudere broer nooit overtrof. Later, eind jaren '40 begin jaren '50, toen nieuwe vormen en kunststromingen opkwamen, zal hij wat ouderwets zijn gevonden...

'Landschap in blauw' - (coll. MdB)


Poster en boek bij de expositie in 2017

Atelierfoto Willem de Zwart



Gedicht van Mischa Andriessen - in 2017 writer in residence bij het gemeentemuseum - op het schilderij Liggend meisje in kimono (ca. 1889) van Willem de Zwart. (bron: website Haags gemeentemuseum)

De omslag van wat ik draag

Is een kaart, onbedrukt nog

Een wit oppervlak dat wacht

Tot de waaier wind maakt.


Het zal golven hier, stormen

Tot ook de laatste vruchten

Uit de schaal geschommeld zijn

Alles samenvalt met dit vertrek


Ik weet dat weten durven is

Het willen zien van de wereld

Die ver achter deze wereld ligt

Ik lig hier wel, maar ben op weg

->->-> naar stukje over expo Rumoer in de stad - Willem de Zwart


In 1894 verhuisde Willem de Zwart naar het Gooi, waar hij tot 1900 in Soest woonde. Zijn dochter Marietje werd hier in 1889 geboren. Het Singer museum in Laren bezit een aardig aantal etsen en werkjes van Willem de Zwart, vermoedelijk door deze Gooise periode.



Slapende vrouw

Geitje met jong